Προσοχή στον ήλιο!

Δεν υπάρχει αμφιβολία: η ζεστή αγκαλιά του ήλιου ασκεί μια μοναδικά ευεργετική επίδραση στον άνθρωπο. Δυστυχώς, όμως, υπάρχει και η άλλη όψη του νομίσματος. Η ηλιακή ακτινοβολία προκαλεί φωτογήρανση, δηλαδή επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος προκαλώντας την πρόωρη εμφάνιση ρυτίδων και κηλίδων, ενώ αυξάνει και τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος.
Έχει αποδειχθεί πως, έπειτα από πολυετή ηλιοθεραπεία, οι υπεριώδεις ακτίνες (UV) του ηλίου καταστρέφουν τις ίνες ελαστίνης του δέρματος, με αποτέλεσμα αυτό να χάσει την ελαστικότητά του, να αρχίσει να χαλαρώνει και να «σπάει». Το δέρμα κάνει πιο εύκολα μώλωπες και σκασίματα, ενώ μειώνεται η ικανότητά του για επούλωση. Ακόμη, λοιπόν, κι αν η ζημιά του ήλιου στο δέρμα μας δεν είναι εμφανής όταν είμαστε νέοι, σίγουρα θα φανεί με την πάροδο των ετών.

Πώς αλλάζει ο ήλιος το δέρμα μας;

Η απρόσεκτη έκθεση στον ήλιο προκαλεί:

• Προκαρκινωματώδεις δερματικές βλάβες (ακτινική υπερκεράτωση)
• Καρκινώματα δέρματος (βασικοκυτταρικό, ακανθοκυτταρικό και μελάνωμα)
• Καλοήθεις όγκους δέρματος
• Καφέ κηλίδες και φακίδες
• Τελαγγειεκτασίες: διαστολή των μικρών αιμοφόρων αγγείων κάτω από το δέρμα
• Ελάστωση: καταστροφή της ελαστίνης, η οποία ευθύνεται για την εμφάνιση λεπτών γραμμών και ρυτίδων
  

Τι προκαλεί καρκίνο του δέρματος;

Ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί τη συχνότερη μορφή κακοήθους νεοπλάσματος στον άνθρωπο. Βασικός ένοχος για την εκδήλωσή του είναι η υπεριώδης ακτινοβολία (UV) του ηλίου αλλά και το υπεριώδες φως από το τεχνητό μαύρισμα (solarium). Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι καρκίνου του δέρματος: το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα, το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα και το μελάνωμα. Οι δύο πρώτοι τύποι είναι λιγότερο σοβαροί, αποτελούν το 95% όλων των καρκίνων του δέρματος και είναι πλήρως ιάσιμοι όταν αφαιρούνται νωρίς με πλαστική χειρουργική εκτομή ευρέως σε υγιή όρια.
Το μελάνωμα, που αποτελείται από ανώμαλα μελανοκύτταρα, είναι η πιο σοβαρή μορφή καρκίνου του δέρματος και ευθύνεται για το 75% όλων των θανάτων από καρκίνο του δέρματος. Αν δεν αφαιρεθεί χειρουργικά εγκαίρως σε υγιή όρια ιστών, μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα όργανα και είναι δύσκολο να ελεγχθεί. Η πολυετής έκθεση στον ήλιο δρα αθροιστικά και προκαλεί κυρίως βασικοκυτταρικό και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, ενώ σοβαρά ηλιακά εγκαύματα, συνήθως πριν από την ηλικία των 18, μπορεί να γίνουν η αιτία εμφάνισης μελανώματος αργότερα.

Ποιοι κινδυνεύουν από καρκίνο του δέρματος;

Παρά το γεγονός ότι ο καθένας μας μπορεί να πάθει καρκίνο του δέρματος, ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος για τους ανθρώπους που έχουν:

• ανοιχτόχρωμο δέρμα με φακίδες, το οποίο «καίγεται» εύκολα στον ήλιο,
• ανοιχτόχρωμα μάτια και ξανθά ή κόκκινα μαλλιά.
  

Άλλοι προδιαθετικοί παράγοντες κινδύνου είναι:

• το οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό καρκίνου του δέρματος,
• το ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων, κυρίως σε νεαρή ηλικία,
• οι πολλοί και ακανονίστου σχήματος μελαγχρωματικοί σπίλοι (ελιές),
• η εργασία σε εξωτερικούς χώρους και η διαβίωση σε ηλιόλουστο κλίμα.
  

Ποια είναι η κλινική εικόνα του καρκίνου του δέρματος;

Αυτό που εγείρει υποψίες για καρκίνο του δέρματος είναι η ξαφνική εμφάνιση ενός νέου σπίλου, οζιδίου ή δερματικής βλάβης και η αλλαγή σε έναν προΰπάρχοντα σπίλο. Πιο αναλυτικά:
Το βασικοκυτταρικό καρκίνωμα είναι το πιο συχνό και εμφανίζεται συνήθως ως ένα μικρό, λείο, περλέ οζίδιο με τελαγγειεκτασίες ή ως μια επίπεδη, συνήθως ερυθρή ή καφέ, δερματική βλάβη. Εντοπίζεται κατά 75% στην κεφαλή και τον τράχηλο.
Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα είναι πιο κακόηθες από το βασικοκυτταρικό, εμφανίζεται συνήθως ως εξωφυτικό οζίδιο με κεντρική αιμορραγική εξέλκωση και είναι πρώτο σε συχνότητα στους βλεννογόνους (χείλη, στόμα, γλώσσα) και στο υπονύχιο.

Ο κανόνας των 4

Σε ποσοστό που φτάνει το 75%, το μελάνωμα εμφανίζεται σε έδαφος προΰπάρχοντος μελαγχρωματικού σπίλου (καφέ ελιά), που έχει υποστεί – συνήθως από την υπεριώδη ακτινοβολία του ηλίου– κακοήθη εξαλλαγή με τα εξής 4 κλινικά σημεία (κανόνας ABCD):
Α: Ασυμμετρία (Asymmetry) – το σχήμα του ενός ημίσεος δεν ταιριάζει με το άλλο.
Β: Όρια ασαφή (Border), μη καλώς περιγεγραμμένα.
C: Χρώμα (colour), δυσχρωμία, πολυχρωμία.
D: Διάμετρος (Diameter) – σημαντική αλλαγή στο μέγεθος (μεγαλύτερο από 6 mm).
Πρόσφατα προστέθηκε και πέμπτη παράμετρος:
E: Έγκαιρη διάγνωση και χειρουργική αφαίρεση (Επιμόρφωση).
Πρέπει να αφαιρείται χειρουργικά σε υγιή όρια για προληπτικούς λόγους κάθε μελαγχρωματικός σπίλος που:

• Παρουσιάζει τις παραπάνω αλλαγές (A, B, C, D).
• Υφίσταται χρόνιο ερεθισμό (τριχωτό κεφαλής: ερεθισμός με το χτένισμα / στα γένια: ερεθισμός με το ξύρισμα / σε περιοχές που τρίβονται από ρούχα ή εσώρουχα).
• Εντοπίζεται στις παλάμες, στα πέλματα ή στο υπονύχιο.
• Εμπίπτει στην κατηγορία των μεγάλων ή γιγαντιαίων συγγενών σπίλων.
  

Λάβετε τα μέτρα σας!

Δεν είναι ποτέ αργά να ξεκινήσετε την προστασία σας από τον ήλιο, αρκεί να έχετε πάντα κατά νου τις εξής συμβουλές:
Εφαρμόζετε αντηλιακό με δείκτη ηλιακής προστασίας SPF 30 ή μεγαλύτερο μισή ώρα πριν από την έκθεση στον ήλιο και επαναλάβετε κάθε 2 ώρες.
Ιδιαίτερη αντηλιακή προστασία χρειάζονται τα παιδιά.
Φοράτε γυαλιά ηλίου με πλήρη προστασία UV.
Αποφεύγετε την έκθεση στον ήλιο όσο το δυνατόν περισσότερο, μεταξύ 12:00 και 5:00 μ.μ.
Αυτοεξετάζετε το δέρμα σας τακτικά για τυχόν αλλαγές σε σπίλους ή για εμφάνιση νέων.
Επισκεφθείτε μία φορά κάθε χρόνο τον πλαστικό χειρουργό ή το δερματολόγο σας για προληπτική εξέταση και παρακολούθηση (χαρτογράφηση και διατήρηση φωτογραφικού αρχείου για σύγκριση) των υπαρχόντων σπίλων και δερματικών βλαβών σας.

Πηγή: Pharmaplus